Ayo Sinau Geguritan

A. Pengerten Geguritan

   Geguritan yaiku wohing susastra kang basane cekak, mentes, lan endah. Tegese ukarane ora  nggladrah, tembunge duwe makna kanng jero, lan nggunakake tembung-tembung rinengga (purwakanthi swara, sastra, lan basa). Mula geguritan  ing kawitane mung cekak nanging nggunakake tembung-tembung kang duwe nilai estetika dhuwur. Wujud geguritan iku saemper karo sair (syair). Panulisane kanthi bait-bait/gatra. Geguritan iku kalebu puisi Jawa modheren, amarga ora kawengku dening pathokan tinamtu kaya dene tembang macapat.

B. Jinis Geguritan

    Kanggo ngreteni lan mahami surasane geguritan, awake dhewe kudu ngreti jinis-jinise geguritan. Adhedhasar surasane kang kamot jrone geguritan ing jaman saiki kayata:

1. Ode yaiku geguritan kang surasane ngemot pangalembana marang wong liya, negara apadene kang dianggep luhur.
2. Himne yaiku geguritan pangalembana marang Gusti Kang Mahakawasa
3. Elegi yaiku geguritan kang surasane panalangsa. Geguritan iki njlentrehake sawijining bab kang nelangsa lan ngrujit ati.
4. Epigram yaiku geguritan kang surasane babagan piwulang-piwulang moral, nilai idhup kang becik lan bener kang tinulis kanthi ringkes.
5. Satire yaiku geguritan kang surasane ngenyek kanthi kasar (sarkasme) kang landhep/sinis tumrap sawijining bab kang ora adil kang ana ing madyaning bebrayan.
6. Romansa yaiku geguritan kang surasane babagan katresnan. Tresna ora mung antarane sisihan, nanging tresna ing maneka warna bab.
7. Balada  yaiku geguritan kang surasane babagan crita utawa lakon kang nyata utawa mung lamunane pujangga.

C. Tuladha

     Geguritan 1

SLIRAMU

Marang wengi iki

Udakara wanci setengah pitu

Tansah kelingan sliramu

Ing papan iki

Anggonmu teka ning aku

Rasaning ati iki gemebyar

Amarga sliramu kandha tresna

Hawane…

Ati iki kaya cumloroting rembulan

Yen disawang padhang

Yen dirasakke ayem

Uga gawe seneng

Barang saiki

Ati iki peteng

Ra ana sliramu

Wis sesasi kapungkur

Isine mung kuciwa

Tansah sliramu

Amung lamis

     Geguritan 2

TRESNA KANG OWAH

Nrima Marang pepesthen kang bakal tumeka

Kayata Urip iki

Urip kang Tansah mikirke sliramu

Esuk awan wengi ati Iki ngrasakke gegana

Merga tresnamu samsaya Ambyar ing atiku

Kowe beda Ra kaya biyen

Tak rasakne tresnamu Adem kaya es

Aku mesem Hamung ngerti sliramu

Yen nyatane Ana sing liya

Pawongan sing luwih bisa nYenengke sliramu

Aku pilih mundur Yen ngana kahanane

Sliramu tega Uga mblenjani janji

Ati iki tetep Bakoh nrima kasunyatan

Kudu lila Ananging lara

Merga tresnamu Ra kaya janjimu

Yen iki Wancine kudu ngene

Tresnaku tak jaga Ing ati iki

Kanthi lila Tur legawa

Sing Amung dadi pangarep ing impen